เห็ดนางฟ้า พืชเศรษฐกิจ สร้างรายได้งาม

เห็ดนางฟ้า หรือ เห็ดนางรมอินเดีย มีชื่อภาษาอังกฤษว่า Indian Oyster, Phoenix Mushroom, หรือ Lung Oyster เป็นเห็ดในตระกูลเห็ดนางรม พบเห็นครั้งแรกที่เมืองชัมมู ประเทศอินเดีย จึงได้ชื่อว่าเห็ดนางรมอินเดีย หลังจากนั้นก็ได้แพร่กระจายไปยังภูมิภาคต่าง ๆ

สำหรับในประเทศไทย กองวิจัยโรคพืช กรมวิชาการเกษตร ได้นำเชื้อเห็ดมาจาก American Type Culture Collection ในปี ค.ศ. 1977 เพื่อมาทำการทดลองเพาะ รวมไปถึง การนำเข้าเห็ดนางฟ้าจากประเทศภูฏาน เข้ามาด้วย ซึ่งสายพันธุ์หลังนี้ นิยมเพาะปลูกเพื่อการค้า

การเพาะเห็ดนางฟ้านั้น กว่าจะให้ได้ผลผลิต จะมีระบบการผลิตที่ต้องดำเนินการถึง 4 ขั้นตอน คือ การผลิตเชื้อวุ้น การทำหัวเชื้อเห็ด การผลิตเชื้อถุงหรือก้อนเชื้อ และนำเชื้อไปเพาะให้เกิดเป็นดอกเห็ด

เชื้อวุ้นเห็ดนางฟ้า

ส่วนใหญ่ งานฟาร์มขนาดใหญ่ที่ทำมานาน จะสามารถผลิตเชื้อวุ้นได้เอง โดยใช้อุปกรณ์จำพวก หม้อนึ่งความดัน อุปกรณ์ที่ใช้สำหรับต้ม และบรรจุภัณฑ์ต่าง ๆ เช่น ขวด แก้ว รวมไปถึง วัสดุเพาะเชื้ออย่าง ขี้เลื่อย หรือ เมล็ดข้าวฟ่าง ซึ่งวิธีการทำนั้น หากชำนาญแล้ว จะใช้เวลาผลิตเพียง 7 วัน ก็ได้เชื้อวุ้นสำหรับทำเป็นก้อนเชื้อเห็ด ซึ่งราคาก้อนเห็ดนางฟ้าภูฐาน นั้นจะอยู่ที่ราว ๆ 10-15 บาท ต่อก้อน หากซื้อจำนวนมากก็ราคาจะถูกลงตามแหล่งผลิต

วุ้น PDA สำหรับการเพาะเชื้อเห็ด ก่อนที่จะได้เชื้อและนำไปลงถุงเพาะต่อไปด้วยวัสดุเพาะหลากหลายชนิด เช่น ขี้เลื่อย เมล็ดข้าวฟ่าง ฯลฯ

ถุงเชื้อเห็ดนางฟ้า

การผลิตถุงเชื้อเห็ด จะมีภาระค่าใช้จ่ายที่สูงพอสมควรไม่ต่างกับขั้นตอนการผลิต เชื้อวุ้น ส่วนใหญ่จะใช้อุปกรณ์ที่ทันสมัย และวัสดุเพาะเชื้อจะเป็นขี้เลื่อย เพื่อลดต้นทุนของวัสดุเพาะ แต่หากชำนาญ ก็สามารถต่อยอดไปข้าวฟ่างในการเพาะเชื้อได้

เชื้อเห็ดนางฟ้า ที่ใช้เมล็ดข้าวฟ่างเป็นวัสดุเพาะเชื้อ จะได้คุณภาพดี เชื้อกระจายตัวได้เร็วกว่าวัสดุเพาะชนิดอื่น

ดอกเห็ดนางฟ้า

ในจำนวนขั้นตอนทั้งหมด อาชีพการเพาะเห็ดกว่า 90% เริ่มต้นจากการนำก้อนเชื้อเห็ดมาเพาะเอง โดยการทำโรงเรือน ต้นทุนหลักคือ ซื้อถุงเชื้อจากฟาร์มเห็ด มาผลิตดอกเอง โดยหาความชำนาญและความรู้ ไปเรื่อย ๆ จนเชี่ยวชาญ กระทั่งสามารถลงมือทำ ให้ได้ผลผลิตมีคุณภาพได้เอง ซึ่งราคาก้อนเห็ดนางฟ้าภูฐาน ราคา 10-15 บาท ต่อก้อน แต่สามารถให้ผลผลิตของ ดอกเห็ดนางฟ้า กิโลกรัมละ 57 บาท เลยทีเดียว (ราคาเห็ดนางฟ้า ณ วันที่ 21 สิงหาคม 2565)

เนื่องจากการผลิตเห็ดนางฟ้านั้น จำเป็นต้องมีความรู้ ความชำนาญ หากไม่เตรียมการให้ดี เห็ดนางฟ้าจะเติบโตได้ยาก ขาดโอกาสสร้างรายได้ ในวงการเห็ดนั้น เห็ดนางฟ้า ถือว่าเป็นเห็ดที่ ตลาดต้องการสูง มากขึ้นทุกปี แหล่งรับซื้อเห็ด และแหล่งซื้อขายอุปกรณ์การทำเห็ด ก็มีมากเป็นเงาตามตัว หากคิดทำในครัวเรือน เพาะปลูกขายในตลาดเล็ก ๆ ก็สามารถทำได้อย่างต่อเนื่อง สามารถสร้างรายได้ ให้อยู่ได้โดยไม่ขัดสน อย่างแน่นอน