กระท่อม พืชที่พ้นจากความเป็น เสพติด

พืชกระท่อม ที่ถูกจำกัดให้เป็นยาเสพติดมานานชั่วอายุคนนั้น ท้ายที่สุดแล้วก็ดูท่าว่าจะปลอดภัยสำหรับคนใช้
เพราะเมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม 2564 ทางราชกิจจานุเบกษาก็ได้ประกาศอย่างเป็นทางการแล้วว่า “ใบกระท่อม” ซึ่งเป็นพืชพื้นเมืองของไทย ไม่ใช่ยาเสพติดอีกต่อไปนับแต่นี้

ย้อนกลับไปในคนรุ่นพ่อเรา พืชกระท่อม ได้ถูกตราหน้าว่าเป็นยาเสพติดให้โทษประเภทที่ 5 ตามพระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษปี พ.ศ. 2522 ทั้งที่หลายประเทศไม่จัดว่าพืชชนิดนี้เป็นยาเสพติดให้โทษ และประกอบกับอนุสัญญาเดี่ยว ว่าด้วยยาเสพติดให้โทษ ค.ศ. 961 และพิธีสารแก้ไขอนุสัญญาเดี่ยวว่าด้วยยาเสพติดให้โทษ ค.ศ. 1972 ที่ไม่ได้กำหนดว่า พืชกระท่อมคือยาเสพติดให้โทษ

และเพื่อให้สอดคล้องกับวิถีชาวบ้าน ที่เราคนไทยเคี้ยวใบกระท่อมกันมาตั้งแต่สมัยปู่ออกรบกับพม่ารามัญ เพราะมีพืชกระท่อมเป็นพืชพื้นเมืองที่สร้างแรงฮึกเหิมได้ และตามวิถีชาวไทยภูธรที่มักนิยมกินกระท่อมเพื่อให้มีแรงกรากกรำทำงาน รัฐบาลจึงจำเป็นต้องยกเลิกให้พืชกระท่อม พ้นจากยาเสพติดให้โทษประเภทที่ 5

กระท่อม พืชสมุนไพร เป็นไทจากยาเสพติดให้โทษ

กระท่อม เป็นไม้ยืนต้นที่มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า มิตราไจนา สเปซิโอซา คอร์ท (Mitragyna Speciosa Korth) จัดอยู่ในตระกูล รูเบียซีอี (Rubiaceae) มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนชื้นแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในประเทศไทยที่จะพบมากในป่าธรรมชาติบริเวณภาคใต้ เช่น จังหวัดสุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช ตรัง สตูล พัทลุง สงขลา ยะลา ปัตตานี นราธิวาส และตอนบนของประเทศมาเลเซีย

รวมไปถึงในบางจังหวัดของภาคกลางและภาคอื่นของประเทศ ในประเทศไทยส่วนใหญ่จะพบกระท่อมอยู่ 3 สายพันธุ์ ได้แก่

1. พันธุ์แตงกวา (ก้านเขียว)
2. พันธุ์ยักษ์ใหญ่ หรือ หางกั้ง (รูปใบใหญ่ ขอบใบหยัก)
3. พันธุ์ก้านแดง

พืชกระท่อมพันธุ์แตงกวา หรือก้านเขียว มีลักษณะก้านใบสีเขียว

พืชกระท่อมพันธุ์ยักษาใหญ่ ใบใหญ่ ก้านสีแดง ขอบใบหยัก

พืชกระท่อมพันธุ์ก้านแดง มีก้านใบสีแดงแต่ขอบใบไม่หยัก

โดยพืชกระท่อม เป็นพืชที่คนท้องถิ่นนั้นๆ นิยมนำมาเคี้ยวใบสด หรือ ต้มเป็นชา เพื่อกระตุ้นให้มีกำลังวังชาเวลาทำงาน ไม่เมื่อยล้าง่าย นิยมใช้กันมากในกลุ่มผู้ใช้แรงงาน เพราะมีสรรพคุณเป็นยาสมุนไพร หรือยาขยัน เห็นแดดแล้วสู้ตาย ดูเพิ่มเติมเรื่อง วิธีการขยายพันธุ์พืชกระท่อมที่ง่ายที่สุด

สรรพคุณทางยาของพืชกระท่อม

• ใช้เป็นยาแก้โรคบิด ท้องร่วง และปวดมวนท้อง
• บางพื้นที่บอกต่อกันมาว่าสามารถบรรเทาโรคเบาหวานได้
• แก้อาการท้องเสีย ท้องเฟ้อ แก้ปวดเมื่อย
• แก้ไข้ ประเภทที่มีอาการปวดเมื่อร่วมด้วย
• แก้ปวด ลดไข้ มีศักยภาพในการเป็นยาแก้ปวด ไม่มีฤทธิ์เสพติดเหมือนฝิ่น

สำหรับผู้ที่ใช้แรงงานมักนิยมบริโภคโดยการเคี้ยวใบสด หรือเอาใบกระท่อมมาย่างให้เกรียมและตำผสมกับน้ำพริกกินเป็นอาหาร เพื่อให้มีแรงทำงานและสามารถทนตากแดดอยู่กลางแจ้งได้เป็นเวลานานโดยไม่รู้สึกเหนื่อย

ใบกระท่อมมีรสชาติฝาดขม มีคุณสมบัติทางยาหลายขนาน มีสารแอลคะลอยด์ ไมตราเจนีน (Mitragynine) ที่มีฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง ระงับอาการปวดเช่นเดียวกับมอร์ฟีน ช่วยให้กระปรี้กระเปร่า ลดอาการปวดเมื่อย แต่มีความแรงต่ำกว่ามอร์ฟีนประมาณ 10 เท่า และมีข้อดีกว่ามอร์ฟีน

ปลดล๊อคพืชกระท่อมพ้นจากยาเสพติด มีประโยชน์อย่างไร

• คนทั่วไปสามารถนำมาบริโภคได้ และจำหน่ายได้ (แต่ห้ามนำไปผสมกับยาเสพติดชนิดอื่น เช่น พวกสารเสพติดชนิด 4×100 และห้ามจำหน่ายให้แก่เยาวชน)
• แพทย์สามารถใช้ใบกระท่อม หรือสารสกัดจากใบกระท่อม นำไปใช้เพื่อบรรเทาอาการปวดแทนมอร์ฟีน และบำบัดผู้ติดยาเสพติดได้
• ช่วยสร้างรายได้ให้แก่เกษตรกรที่เพาะปลูกเพื่อจำหน่ายต้นพันธุ์

ข้อมูลอ้างอิง : oncb.go.th, สำนักงาน ป.ป.ส. กระทรวงยุติธรรม, kasetorganic.com